Chứng khoán là gì, cách đầu tư chứng khoán hiệu quả

Đối với những người sắp hoặc mới đầu tư vào chứng khoán chắc sẽ thắc mắc Chứng khoán là gì, cách giao dịch, cách đầu tư chứng khoán để đạt lợi nhuận… Dưới đây là những kiến thức cơ bản sẽ có ích cho bạn trên con đường vào nghề.

1. Chứng khoán (Security) là gì?

Nói nôm na, chứng khoán là một công cụ tài chính giúp công ty có thể huy động vốn ngoài thị trường vốn (capital market). Có 2 loại chứng khoán là : trái phiếu (Bond), và cổ phiếu (Stock). Trái phiếu là công cụ nợ, mang lại lãi cố định, cũng có thể trao đổi trên thị trường chứng khoán. Công cụ này thường được các tổ chức tài chính dùng hơn nhà đầu tư cá nhân vì tính phức tạp của nó. Trong khi đó, cổ phiếu phổ biến, đơn giản và mang lại lợi nhuận cao nên được các nhà đầu tư cá nhân lựa chọn nhiều. Cổ phiếu được phân ra 2 loại nhỏ là cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi. Cổ phiếu ưu đãi không phổ biến vì chỉ phát hành nội bộ hoặc cổ đông chiến lược và không được mua bán trên thị trường.

1. Lợi nhuận và rủi ro mà cổ phiếu đem lại cho nhà đầu tư.

Lợi nhuận của cổ phiếu bao gồm: cổ tức (dividend), và lợi nhuận chênh lệch tù việc bán cổ phiếu (capital gain). Cổ tức là số tiền trích từ lợi nhuận hàng năm của công ty chia cho cổ đông dựa vào tỉ lệ sở hữu cổ phần của nhà đầu tư. Số tiền này thường ít (khoảng 500-5000vnd/ năm cho mỗi cổ phiếu). Cái hấp dẫn nhà đầu tư là lợi nhuận chênh lệch vì cái này không có một mức cố định nào cả. Do đặc trưng của cổ phiếu là không có thời hạn nhất định, khi nào công ty còn niêm yết thì cổ phiếu đó còn giá trị, do vậy khả năng kiếm lợi nhuận từ cổ phiếu có thể không bao giờ hết. Nếu đầu tư tốt thì một cổ phiếu có thể đem lại vài trăm phần trăm lợi nhuận cho nhà đầu tư.
Tuy nhiên ranh giới giữa làm tỷ phú và nhảy lầu khá mong manh. Nếu không có kiến thức và bản lĩnh khi đầu tư chứng khoán thì mức độ rủi ro sẽ rất cao. Lấy ví dụ như thị trường việt nam từ đầu năm đến nay. VnIndex từ khoảng 500 đã tăng lên 680 điểm trong vòng 5 tháng, tức là trung bình cổ phiếu tăng giá lên gấp đôi so với lúc ban đầu. Bắt đầu xuất hiện nhiều tấm gương sinh viên một bước thành tỷ phú,…Mọi người thấy có vẻ ngon ăn nên nhảy vào, dẫn đến hiện tượng sốt cầu, bong bóng căng. Cuối tháng 6/2016 ảnh hưởng của Brexit, do tâm lý sợ hãi mọi người lại ùa nhau bán khiến giá cổ phiếu bị đẩy xuống còn nhanh hơn khi nó lên, mọi người hay nói đùa là “lên thì đi bộ, xuống thì đi thang máy”. Rồi những vụ cổ phiếu bị buộc ngừng giao dịch với cái chết bất ngờ như KTB, PTK rồi mới đây nhất là vụ cổ phiếu MTM đình đám, TTF, DRH, KSB đã lên cao ngất rồi tụt dốc không phanh khiến bao nhà đầu tư cháy túi cháy tài khoản và còn mắc nợ công ty chứng khoán một khoản tiền lớn do dùng margin cao. Như vậy đã có đủ lý do để nhảy lầu rồi.

Trên đây là một số nét sơ sơ về cổ phiếu và lợi nhuận – rủi ro mà nó mang lại. Đầu tư chứng khoán sẽ đem lại cho bạn 2 thứ : đau tim và nhức đầu . Gọi là chơi chứng khoán khi nào chúng ta chơi ảo thôi, chứ còn đã đem tiền vào đầu tư thì đó phải là một công việc nghiêm túc, và rất khó khăn.

Một số chỉ số tài chính đơn giản giúp người mới chơi chọn lựa cổ phiếu:
1. EPS: (Earning per share) = Lợii nhuận sau thuế của 4 quý gần nhất/tổng số cổ phiếu đang giao dịch trên thị trường. Cái này bạn có thể lấy được từ tờ Bản tin CK tại các sàn giao dịch. Công ty tốt thường sẽ có EPS trên 2000.
2. P/E: (Price-earnings) = giá hiện tại/EPS . P/E phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư lên công ty. Mức P/E an toàn sẽ dưới 16. P/E cao có 2 nguyên nhân: Nhà đầu tư tin tưởng công ty sẽ có giá trị cao hơn bây giờ, hoặc do EPS quá thấp=> công ty làm ăn ko hiệu quả.
3. ROE: (Return on Equity) = Lợi nhuận sau thuế cả năm/ vốn chủ sở hũu. (Vốn chủ sở hữu = tổng tài sản-tổng nợ). 2 tham số trên bạn có thể xem từ báo cáo tài chính năm của mỗi công ty. Một công ty tốt sẽ có mức ROE ổn định và tăng trưởng trong 4,5 năm và khoảng từ 15% trở lên.
4. P/B : (price to book value) = giá hiện tại/ (tổng tài sản-tổng nợ). Đầu tư an toàn khi P/B thấp = 2. Trừ khi công ty đó có brand equity thì sẽ có P/B cao.

Các thông tin khác các bạn có thể tham khảo:
1. Báo cáo kqkd hàng quý của công ty, dùng tham khảo so với kết quả cùng kỳ năm ngoái.
2. Liquidity của cổ phiếu. Nên chọn cổ phiếu có số lượng giao dịch nhiều (trên 10k/ngày).
3. Thông tin liên quan đến công ty: chia cổ tức, thưởng cổ phiếu, phát hành cổ phiếu mới… Đa số những thông tin này sẽ giúp tăng giá cổ phiếu.
4. Giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài và trong nội bộ công ty: công ty nào có tỷ lệ sở hữu của nước ngoài nhiều thì có thể sẽ tốt hơn các công ty khác. Giao dịch mua/bán của thành viên ban quản trị hay cổ đông lớn cũng sẽ ảnh hưởng giá của cổ phiếu.

Trên đây chỉ là một vài chỉ số tạm thời giúp nhà đầu tư làm quen với việc đầu tư chứng khoán. Không có chỉ số nào là quan trọng nhất mà phải tổng hợp tất cả. Thông tin này sẽ có ích cho việc đầu cơ nhiều hơn đầu tư. Nếu quyết định đầu tư thì Buffettology là một phương pháp hay đã được kiểm chứng hơn 50 năm (sau này thì không biết còn đúng ko ).

Ngoài ra để dự đoán xu hướng giá lên hay xuống người ta thường dùng đồ thị để phân tích, còn gọi là Phân tích kỹ thuật . Cái này thì khó hơn và cũng không chính xác lắm. Các bạn cứ tập làm quen với những cái trên trước. Khi bạn chọn được cổ phiếu có nhiều yếu tố như trên thì bạn nên đợi khi nó có phiên điều chỉnh giảm thì hãy mua vào.

Không có một ‘công thức’ chung cho tất cả các nhà đầu tư tuy nhiên gói gọn chỉ có 5 cách chơi phổ biến trên toàn cầu, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu.

III. 5 cách chơi chứng khoán nên chọn cách nào?

Khi chúng ta đã hiểu chứng khoán là gì, lợi nhuận và rủi ro chứng khoán đem lại, chúng ta sẽ tiếp tục đến với 5 cách chơi hay cách đầu tư chứng khoán phổ biến toàn cầu. Bạn cũng cần biết về đặc điểm của các loại cổ phiếu nếu thực sự muốn đầu tư chứng khoán; bởi trong bài viết này chỉ đề cập tới một loại chứng khoán là cổ phiếu.

Cách chơi chứng khoán phổ biến hiện nay được chia làm 2 loại:

– Chơi chủ động (active trading)

– Chơi thụ động/bị động (passive trading)

Cách chơi chứng khoán chủ động

Chơi chứng khoán chủ động là cách mua và bán chứng khoán dựa trên những biến động trong một khoảng thời gian ngắn và kiếm lời từ chênh lệch do biến động giá. Các chơi chứng khoán chủ động phổ biến bao gồm:

1.Giao dịch trong ngày (Day trading)
Nhà đầu tư theo dõi diễn biến giá cổ phiếu liên tục

Giao dịch trong ngày là một cách chơi khá phổ biến hiện nay theo đó các vị thế mua và bán thường được thực hiện trong cùng một ngày.

Ở thị trường chứng khoán Việt Nam, giao dịch trong ngày mới chỉ thực hiện được theo chiều bán trước mua sau mà chưa có mua trước bán sau, lý do là mua cổ phiếu xong sau 2 ngày cổ phiếu mới về tài khoản và ngày thứ 3 mới được bán.

Tuy nhiên nhà đầu tư có thể có 2 tài khoản để giao dịch mua bán cùng một mã chứng khoán mà không bị hạn chế bởi điều này.

2. Giao dịch theo vị thế ( Position Trading)

Ví dụ về position trading với chỉ số S&P500

Giao dịch theo vị thế còn được gọi là phương pháp buy&hold, mua và nắm giữ.

Cách chơi này sẽ sử dụng một khung thời gian dài hơn so với giao dịch trong ngày, nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu và nắm giữ trong nhiều tháng cùng với xu thế tăng của cổ phiếu đó và bán nó đi khi xu thế tăng kết thúc.

3. Lướt sóng (swing trading)

Swing trading theo từng đoạn sóng

Hẳn bạn đã nghe nhiều về lướt sóng chứng khoán và biết đến nhiều người kiếm tiền được từ lướt sóng chứng khoán. Những người chơi theo cách lướt sóng sẽ cần nắm được trạng thái của những con sóng.

Họ sẽ mua và bán chứng khoán tại những thời điểm mà tâm lý được đẩy lên cao trào hay nói cách khác là họ sẽ bán khi thị trường hưng phấn và mua lại khi thị trường điều chỉnh rũ bỏ.

Giao dịch theo cách lướt sóng thường sử dụng khung thời gian dài hơn so với day trading và ngắn hơn so với position trading.

Rất nhiều nhà đầu tư đã tự xây dựng một hệ thống dự báo đỉnh và dự báo đáy để lướt sóng một cách hiệu quả và kiếm được khá nhiều tiền.

4. Giao dịch chớp nhoáng (Scalping)

Quan điểm của cách chơi scalping : pip & run

Scalping là chiến lược giao dịch chớp nhoáng theo đó những scalper sẽ tận dụng những khoảng chênh lệch giá rất nhỏ giữa giá chờ bán và giá chờ mua (bid-ask) để kiếm lời.

Scalping là cách chơi không quan tâm tới xu hướng thị trường, họ chỉ quan tâm tới những khoảng chênh lệch giá rất nhỏ chỉ để thực hiện hóa lợi nhuận ngay lập tức. Ở Việt Nam cách này bạn chỉ áp dụng được khi trong tài khoản có sẵn cổ phiếu và có sẵn tiền, mua khi giá giảm một vài line và bán khi giá tăng một vài line. Cách này bạn cũng cần lưu ý đến mức phí giao dịch của cty chứng khoán, nếu không bạn làm chỉ đủ để nuôi cty ck mà thôi

5. Cách chơi thụ động ( Passive Trading)

Đầu tư vào các quỹ chỉ số đang mang lại kết quả tích cực

Cách chơi thụ động là bạn không tham gia bất kỳ quyết định đầu tư cụ thể nào cả.

Những nhà đầu tư ít kinh nghiệm hoặc không có thời gian để theo dõi thị trường có thể ủy thác đầu tư cho những đơn vị có chuyên môn hơn như các cá nhân đầu tư chuyên nghiệp, những tổ chức đầu tư chuyên nghiệp hoặc đơn giản chỉ cần mua chứng chỉ quỹ của các quỹ chỉ số và nắm giữ cho đến khi muốn bán.

1. Kinh nghiệm khi mua CP:

– Nếu lưu ý trên bảng niêm yết giá bạn có thể chia CP ra làm 3 loại:
a) Loại mệnh giá thấp (10- <30): loại này giá thấp dễ mua, biến động thấp -> lời cũng ko nhiều mà lỗ cũng ko nặng. Nếu ai cẩn thận thì nên chơi loại này. Lựa chọn thời điểm bán ra khi giá CP chênh lệch >5.
b) Loại trung bình (30 – <50): loại này giá cũng vừa phải có thể mua max. Biến động giá chênh lệch khoảng 10-20 điểm. Nếu canh đúng thời điểm rớt giá đến gần sàn (30) mua vào và đợi lệch khoảng 10 điểm bán ra thì thu lời cũng kha khá.
c) loại giá cao (50 – 90): loại này giá cao thường khó mua max nếu ko có vốn mạnh, biến động rất lớn, lệch khoảng 30-40 điểm. Mệnh giá biến động liên tục nên rất khó canh thời điểm. Tuy nhiên nếu có kinh nghiệm + 1 chút may mắn có thể thu lời từ 15-20k/lần giao dịch ^^.
* Ngoài ra còn có 1 số CP với giá thuộc loại cao (>100). Nếu bạn chịu khó theo dõi liên tục bảng tin thì sẽ thấy những loại CP này giá nhảy liên tục. Theo mình loại này giành cho dân đại gia vốn nhiều, hoặc là dân mún liều ăn nhiều. Lời nhanh nhưng quá nguy hiểm, tuy nhiên cũng rất nhiều cổ mệnh giá cao nhưng vô cùng ổn định và đem lại mức lợi nhuận khủng cho nhà đầu tư như VNM, CTD, BMP…

Chúc các bạn là những nhà đầu tư thành công trên thị trường chứng khoán!

—————
Nguyễn Hữu Bình – Nhà quản lý chứng khoán chuyên nghiệp
Điện thoại / Facebook / zalo: 0983 361 688
facebook.com/cophieu86
Email: cophieu86@gmail.com
Website: www.cophieu86.com